Seddülbahir Kalesi Çanakkale Bogazı’nın girişinde Gelibolu Yarımadasında yer almaktadır. Seddülbahir Kalesi ( Denizin Seddi) 17. yüzyılın ortalarında Osmanlı Sultanı IV. Mehmet’in annesi Hatice Turhan Sultan tarafından inşa edildi. Ege Denizi’ni İstanbul’a bağlayan stratejik su yolunu koruyordu.
Şiddetli kıyı erozyonu ve birçok depreme rağmen, kale ve bitişiğindeki köy 20. yüzyılın başlarına kadar nispeten sağlam kaldı. Her ikisi de I. Dünya Savaşı sırasında, Gelibolu savaşında Müttefik Kuvvetler tarafından yoğun bir şekilde bombalandı. Birçok taş kule ve duvar ile iç yapılarının çoğu ciddi şekilde hasar görmüştü. Yıne de Kale 1997’ye kadar Türk askeri karakolu olarak kullanılmaya devam etti. Ardından Seddülbahir’in belgelenmesi, restorasyonu ve yeniden kullanımı süreci başladı.
Seddülbahir Kalesi, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı yürütücülüğünde ve İstanbul Teknik Üniversitesi ile Koç Üniversitesi’nin katkılarıyla gerçekleştirilen 17 yıllık bir araştırma, belgeleme, projelendirme faaliyetinin ardından, 2016-2023 yılları arasında tamamlanan 25 yıl süren bir restorasyonla 18 Mart 2023’te halkın ziyaretine açılmıştı.
Bugün Gelibolu yarımadası, birçok ülkeden I. Dünya Savaşı’nda ölenleri onurlandıran düzenli mezarlıklar ve temiz anıtsal yapılarla dolu, barışçıl bir ulusal park alanıdır. Yarımadada savaşın şiddetli yıkımını hatırlatan pek bir şey kalmamıştır. Seddülbahir Kalesi’ndeki restorasyon sürecinde rehberlik eden bir kavram, I. Dünya Savaşı’nın yıkımının hafızasını korumak ve barış üzerine düşünmek için bir alan yaratmaktı. Kalenin batı ve güney kuleleri gibi bazı unsurları harabe olarak korunmuş ve savaşın binalar ve peyzajları üzerindeki etkisini gösteren “hafıza mekanları” olarak hizmet etmektedir.
“Türkiye Mimarlık Yıllığı 2023” seçkisinde yer alan Seddülbahir Kalesi restorasyonu, Uluslararası Domus Koruma ve Restorasyon Ödülleri ile Architizer A+ Ödülleri’nde finalist oldu. TMMOB Mimarlar Odası 19. Ulusal Mimarlık Sergisi ve Ödülleri’nde Yapı-Koruma ile TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Genel Kategori Proje ödüllerine layık görülen çalışmaya, Singapur’da düzenlenen Dünya Mimarlık Festivali’nde “Tamamlanan Kültür Yapıları” kategorisinde jüri özel takdir ödülü verilmişti.
Bu yıl ise Seddülbahir Kalesi dünya mimarlık sahnesinde büyük bir başarıya daha imza attı. Kaleye, mimarlık alanında prestijiyle öne çıkan The International Architecture Awards 2025’te, “Restorasyon / Yenileme” kategorisinde ödül verildi.
Dünya genelinde çağdaş mimarlığın en nitelikli örneklerini ödüllendiren The International Architecture Awards (IAA), bu yıl da büyük ilgi gördü. The Chicago Athenaeum: Museum of Architecture and Design ile The European Centre for Architecture Art Design and Urban Studies iş birliğiyle gerçekleştirilen yarışmada, 500’ü aşkın proje değerlendirildi.
Ödül töreni, 20 Eylül 2025 Cumartesi günü Atina’da gerçekleştirilecek. Tören öncesinde, tüm ödüllü projelerin yer aldığı “The City and the World” temalı sergi, 19 Eylül – 5 Ekim 2025 tarihleri arasında Contemporary Space Athens’te mimarlık dünyasına sunulacak.
Bunun yanı sıra Seddülbahir Kalesi, her yıl yayımlanan ve mimarlık alanında önemli bir kaynak olan “Global Design + Urbanism XXV: New International Architecture 2025” kitabında da yer alacak. Yayın, dünya genelindeki müzeler, akademik kurumlar ve mimarlık çevrelerine ulaştırılacak.
Yazı İnşaat Mühendisi Gülcan Ay tarafından www.canakkalezafertv.com da haber metni yeniden düzenlenerek yazıldı
Abone Listemize Kaydolun
inşaPORT Mail Aboneliği
Posta listemize abone olun ve e-posta gelen kutunuzda ilginç şeyler ve güncellemeler alın.
Abone olduğunuz için teşekkür ederiz.
Bir şeyler yanlış gitti.
