DBYBHY 2007 yaklaşık olarak 12 yıl yürürlükte bulunmuş olup bu süre içerisinde TÜİK verilerine göre yaklaşık olarak 9,7 milyon daire için yapı izin belgesi alınmıştır.
1 Ocak 2019 tarihi itibariyle yeni deprem yönetmeliğimiz Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği 2018 (TBDY 2018) yürürlüğe girmiş olup bu tarihten sonra ruhsat başvurusunda bulunduğunda TBDY 2018’e göre hazırlanmış statik proje sunulması gerekiyor. Peki, bu tarihten önce ruhsat alan ve yapımı devam eden binalarda TBDY 2018’e göre revize istenecek mi? DBYBHY 2007’ye göre tamamlanmış ancak esaslı tadilat yapılacak binada hangi deprem yönetmeliğine uyulacak? DBYBHY 2007’e göre projeleri onaylanmış ancak ruhsat alınmamış binalarda hangi yönetmeliğe uyulacak?
Bu konularda tereddüte düşen Karaköy Belediyesi Çevre ve Şehircilik Bakanlığından görüş almıştır. Bakanlığın verdiği görüş yazısını aşağıda sizlerle paylaşacağım ama bir konuya da değinmeden geçemeyeceğim. Okumak! Neden okumayı sevmiyoruz? Neden araştırmıyoruz? Bu bilgiler sadece Bakanlığın ulaşabileceği kadar gizli bilgiler mi? Tabi ki değil. Bu bizim tembelliğimiz. Aslında eğitim sistemimiz bizi bu hale getiriyor da demeden duramayacağım. Neyse konuyu dağıtmayayım. Öncelikle bu konudaki yasal gerekçeleri belirteceğim ve daha sonra hangi durumda ne yapılacağını açıklayacağım. Tabi bu maddelerin çoğunu Bakanlığın cevabında da göreceksiniz.
Konunun yasal olarak incelenmesi
1) Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine göre inceleme
– 4 üncü maddesinin (y) bendinde;
“Esaslı tadilat: Yapılarda taşıyıcı unsuru etkileyen veya yapı inşaat alanını veya emsale konu alanını veya taban alanını veya bağımsız bölüm sayısını veya ortak alanların veya bağımsız bölümlerin alanını veya kullanım amacını veya ruhsat eki projelerini değiştiren işlemleri” olarak tanıtılmış olup esaslı tadilatın ruhsata tabi olduğu,
– 5 inci maddesinin (20) nolu bendinde;
“Yapı ruhsatı talep edilen projelerde ayrıca; afet, deprem, yangın, otopark, enerji verimliliği, sığınak, asansör, yapı malzemeleri, gürültüye karşı korunma, ısı ve su yalıtımı, yapı denetimi, iş güvenliği, iskele, erişilebilirlik ve çevre gibi konulardaki yapıya ilişkin hükümler içeren mevzuata da uyulur.”
– 54 üncü maddesinin (13) nolu bendinde;
“Bu maddede belirtilen yapılarda, yangın, deprem, ısı ve su yalıtımı, çevre ve enerji verimliliğine ilişkin hususlarda yürürlükteki ilgili mevzuatın, diğer tüm hususlarda yapının ruhsat aldığı tarihteki mevzuatın gerektirdiği tedbirlerin alınması zorunludur.”
– 55 inci maddesinin (15) nolu bendinde;
“Plan veya mevzuatta herhangi bir değişiklik olmadıkça, ruhsat taleplerinde sunulacak onaylı imar durum belgesi ile projelerin geçerliliği devam eder.”
– 58 inci maddesinin (1) ve (2) nolu bentlerinde;
“(1) Mevcut yapının esaslı tamir ve tadili, yürürlükteki mevzuat hükümlerine aykırı olmaması şartı ile imar planı, bu Yönetmelik hükümleri ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılabilir. Ancak, ilave esaslı tamir ve tadil yapılabilmesi için ruhsat alınması zorunludur.
(2)Yapı ruhsatı alınmış olan yeni inşaat, ilave ve esaslı tadillerde, sonradan değişiklik yapılması istendiğinde mimari projenin yeniden tanzim edilmesi gereklidir. Bu değişiklik yapının statik ve tesisat esaslarında da değişiklik yapılmasını gerektirdiği takdirde istenen belgelerde de gerekli değişiklik yapılır. Yapı ruhsatına da bu projelerin tarihleri ve müelliflerin bilgileri yazılır.”
denilmektedir.
2) TBDY 2018’e göre inceleme
– 1 inci maddesinde;
“Bu Yönetmeliğin amacı; yeniden yapılacak, değiştirilecek, büyütülecek resmi ve özel tüm binaların ve bina türü yapıların tamamının veya bölümlerinin deprem etkisi altında tasarımı ve yapımı ile mevcut binaların deprem etkisi altındaki performanslarının değerlendirilmesi ve güçlendirilmesi için gerekli kuralları ve minimum koşulları belirlemektir.” denilmektedir.
– Yönetmeliğin Eki olan Deprem Etkisi Altında Binaların Tasarımı İçin Esaslar’ın 1 inci Bölümünde;
“1.1.1 – Bu Yönetmelik hükümleri, yeni yapılacak binaların deprem etkisi altında tasarımı ile mevcut binaların değerlendirilmesi ve güçlendirme tasarımı için uygulanır.” denilmektedir.
Değerlendirme
Yukarıda Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği ve TBDY 2018’e göre ilgili maddeleri esas aldığımızda,
– Esaslı tadilat kapsamında yapılacak çalışmalarda, binanın taşıyıcı sistemi TBDY 2018’e göre incelenecek ve yetersizlik tespit edilen elemanlarda güçlendirme yapılacağı,
– Ruhsata esas onaylı projesi bulunan ancak henüz ruhsat düzenlenmemiş olan ruhsat başvuruları da dahil tüm yeni yapı ruhsatı başvurularında TBDY 2018 esasları göz önüne alınacağı,
– Ruhsat alınmış ve inşasına devam edilen binalarda, onaylı projesine uyulacağı
görülmektedir. Bazı kişilerce, ruhsat alındığında göz önünde bulundurulan yönetmeliğe uyulması gerektiği bildirilse de bunun geçerliliği yoktur. Ayrıca, yapınızda esaslı tadilat yapmanız halinde, ruhsat almak için yapacağınız masraf tadilat masrafını geçebileceğini unutmayınız.
Saygılarımla…
Bakanlığın görüş yazısı için TIKLAYINIZ…
Abone Listemize Kaydolun
inşaPORT Mail Aboneliği
Posta listemize abone olun ve e-posta gelen kutunuzda ilginç şeyler ve güncellemeler alın.
Abone olduğunuz için teşekkür ederiz.
Bir şeyler yanlış gitti.
Bu yaklaşımla yola çıkarsak, bir yapıda mutfak dolabı yer değiştirdiğinde de dolabın montajının yapıldığı duvarın bindiği kirişte de sabit yük değişmektedir ve bu esaslı tadilat için yapı ruhsatı alması gerekmektedir. Bundan dolayı 1997 deprem yönetmeliğine göre statik hesapları yapılarak 2005 yılında ruhsat almış, projesine uygun olarak imal edilmiş ve yapı kullanma izin belgesi almış olan bir yapı için yeniden ruhsat alınması ve bu yapının performans analizi yapılmak suretiyle 2017 deprem yönetmeliğine uygun hale getirilmesi için güçlendirilmesi gerekmektedir. Aynı durum kaba-ince sıvalı bir dairede bu sıva katmanlarının üzerine alçı sıva yapılması işleminde de geçerlidir.
Planlı alanlar imar yönetmeliğe 58-2 yi tekrar okumanızı öneririm. Bu maddenin ikinci cümlesinin başında yapılan değişiklikler statik ve tesisat projelerini etkiliyorsa diye bir ibare var. Mantık olarak da tadilat ruhsatı çıkarmak için değişiklik yapılan kısmın projesi idarece onaylatılıyor. Örneğin cam boyutları değişti ve statik etkilenmiyor buna statik tadilat gerekmez dolayısıyla yeni yönetmeliğe göre değerlendirmek gereksiz ve saçma bir davranış olacaktır. Aksi takdirde geçmişte yapılan tüm yapılardan yeni yönetmeliğe göre değerlendirme(performans hedefine ulaşması) beklenmelidir.
Merhaba Serdar Bey,
İmar Kanunu’nun 58 inci maddesinin (2) nolu bendinde, “Yapı ruhsatı alınmış olan yeni inşaat, ilave ve esaslı tadillerde, sonradan değişiklik yapılması istendiğinde mimari projenin yeniden tanzim edilmesi gereklidir. Bu değişiklik yapının statik ve tesisat esaslarında da değişiklik yapılmasını gerektirdiği takdirde istenen belgelerde de gerekli değişiklik yapılır. Yapı ruhsatına da bu projelerin tarihleri ve müelliflerin bilgileri yazılır.” deniliyor.
Peki, esaslı tadilatta yapılan değişiklikleri göz önüne aldığımızda, yapının tasarım yük düzenine yönelik değişiklikler olmaktadır. Sizin de belirttiğiniz gibi camın büyütülüp/küçültülmesi, duvarın kaldırılması veya duvar yerlerinin değiştirilmesi. Bu tarz uygulamalar yapının yükünü etkiliyor. esaslı tadilat kapsamında, eğer yapının yük durumunu ve akışını değiştirmiyorsanız zaten deprem yönetmeliğine göre incelemeniz gerekmeyecektir. Olayı sadece kolon ve kirişlere müdahale olarak düşünmeyin.
Mühendisliğin birçok varsayım ve kabullere dayandığını hatırlatarak cümleme devam ediyorum. Bahsettiğimiz örnekte değişen yük dağılımı gözardı edilebilir seviyededir kesinlikle esaslı tadilata girmez. Neyse sonuç olarak statik projenin etkilenmediği ama mimari tasarımın değiştiği projeler için de statik proje gereklidir diyorsunuz bende buna katılmıyorum.