Bu yazımızda, zeminlerde oturma hesabı ile ilgili bir örnek vermek suretiyle, TBDY 2018 Bölüm 16.8.3.4’te geçen temel altı zeminlerde gerçekleşen oturmaların izin verilebilir sınırları geçip geçmediğini izah etmeye çalıştık.

Bildiğiniz gibi zeminlerde oturma hesabı yapılırken çeşitli formüller kullanılmaktadır. Ancak bu formüllerin zeminin türüne bağlı olarak değiştiği de önemli bir gerçektir. Bazı formüller zeminin aşırı konsolide kil ya da normal konsolide kil olmasına bağlı olarak değişmektedir. Biz burada tüm kil ve silt karışımlı zeminlerde kullanılabilirliği olan literatürde genel kabul görmüş bir formülü kullandık.

Bildiğiniz gibi zemin mekaniğinde zeminlerde oturma hesabı yapılırken 3 faktör gözönüne alınmaktadır. Bunlardan bir tanesi elastik oturma miktarı, diğeri konsolidasyon oturması miktarı ve üçüncüsü de ikincil ve üçüncül oturma olarak tanımlanmaktadır.

1. Zemin oturmasında bahsi geçen terimleri incelediğimiz zaman ilk terim olan elastik oturma miktarının zeminin söz konusu yük ile ilk yüklenmesi sırasında oluşan oturma olarak tanımlanabilmektedir.
2. Konsolidasyon oturması ani oturma sonrası oluşan ve zaman(t) faktörünü de içinde barındıran boşluklardaki suyun bir yük altında dışarı atılması olayıdır. (Zemin düşey yönde hareket eder, yanal genişleme yapmadığı kabülü yapılmıştır.
3. İkincil veya üçüncül oturma ise killi zeminlerin aşırı yüklenmesi sonucu oluşan oturmadır.

Zeminlerde oluşan oturma miktarlarını iyi anlayabilmek için geoteknik biliminde konsolidasyon tanımını, ödometre deneyinin nasıl yapıldığını ve grafiklerin nasıl yapıldığının anlaşılması oldukça önemlidir. Bir sonraki yazımızda sizler için konsolidasyon hakkında daha detaylı bilgiler vereceğiz. Hepinize iyi çalışmalar dilerim. Aşağıdaki çalışmada örnek çalışma dosyamızın linki bulunmaktadır.

TBDY 2018e GÖRE ZEMİNLERDE OTURMA HESABI ÖRNEK