Dünyamız ve yaşantımız için insanoğlu enerjiye ulaşabilmek adına iyi ya da kötü her yolu denemektedir. Bu enerjilerden bazıları dünyamız ve yaşamımızın devamı için tehlikeli olsa da bazı yöntemler bizim için daha kullanılabilir ve sürekliliği devam etmektedir. Başlıktan da anlaşıldığı üzere konumuz yenilenebilir enerji kaynakları. Yenilenebilir enerjiler, doğal kaynaklardan elde edilen ve sürdürülebilirliği olan enerjiler olarak da tanımlanabilir.
Güneş, rüzgar, biyokütle, jeotermal, dalga enerjisi gibi doğada kendiliğinden var olan kaynaklardan elde edilmektedir. Bu kaynaklar, fosil enerji kaynaklarının tersine zamanla tükenmez ve kömür, benzin, doğalgaz gibi yenilenemeyen enerjilere alternatiftirler.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları
Dünyada tüketilen birincil enerji kaynaklarının %86’sı fosil kökenli yakıtlardan sağlanmaktadır. Fosil kökenli yakıtlar geleneksel yakıtlar olarak da adlandırılmaktadır. Bu yakıtların oluşumu milyonlarca yılda gerçekleşmektedir. Bu özelliklerinden dolayı yenilenemez enerji kaynağı olarak adlandırılmaktadırlar.
Ayrıca, fosil kökenli yakıtlar yüksek maliyetlidirler ve olumsuz çevresel etkileri bulunmaktadır. Özellikle fosil kökenli yakıtları ithal eden gelişmekte olan ülkeler, bütçelerinin büyük bir kısmını bunun için harcamaktadırlar.
Bu nedenlerden dolayı, son yıllarda fosil kökenli yakıtlara alternatif olabilecek birincil enerji kaynaklarına talep artmaya başlamıştır. Güneş, rüzgar, jeotermal ve biyokütle gibi yenilenebilir enerjiler bu kaynakların başında gelmektedir.
Gelgit Enerjisi
Güneş’in ve Ay’ın Dünya üzerinde uyguladığı kütle çekim kuvvetine bağlı olarak denizlerde ve okyanuslarda oluşturduğu gelgit akıntılarının hareketi etkisiyle oluşan bir kinetik enerjidir. Gelgit olayında sular günde iki defa yükselir ve iki defa da alçalır. Bu alçalma ve yükselme hareketleri 12 saat veya 24 saatlik periyotlar halinde gerçekleşir.
Hidrojen Enerjisi
Hidrojen enerjisini kısaca, doğada bileşikler halinde bulunan hidrojenin dönüştürülmesiyle elde edilen enerji kaynağı olarak tanımlamak mümkün. Başka bir ifadeyle, bu enerji kaynağı hidrojen atomlarının oksijen atomlarından ayrılmasıyla ortaya çıkmaktadır. Hidrojen enerjisi farklı renklerle temsil edilen bir üretim sürecine sahiptir. Bunun anlamı, farklı enerji kaynaklarıyla hidrojen enerjisi üretilebilmesidir. Bunlar; fosil yakıtlarla üretilen gri hidrojen, doğal gaz ile üretilen mavi hidrojen, henüz deneme aşamasında olan metanın termal parçalanması ile elde edilen turkuaz hidrojen ve yenilenebilir enerji ile elde edilen yeşil hidrojen olarak sınıflandırılabilir.
Hidroelektrik Enerjisi
Hidroelektrik enerjisi akan sudan yararlanmak suretiyle elektrik enerjisinin üretilmesi anlamına gelir. HES adı verilen hidroelektrik santraller kurulur. Sürekli olarak bir devinim içerisinde olan su akışı sayesinde elektrik her daim üretilebilir. Akan suyun gücüne göre üretilen enerji miktarı değişiklik gösterir. Nehirden akan su ne kadar yüksekten dökülüyorsa üretilen enerji miktarı da o kadar fazla olur. Su aynı zamanda kanal veya borulara da aktarılabilir. Bu şekilde türbinlere yönelen su ile türbinler dönerek elektrik üretilir. Dönen pervaneler sayesinde açığa çıkan mekanik enerji elektrik enerjisine çevrilir. Bu suretle hidroelektrik enerjiden yararlanılmış olur.
Biyokütle Enerjisi
Organik atıklardan (hayvan gübresi, tarım atık/artıkları, atık sular, enerji bitkileri vb.) anaerobik fermentasyon ile elde edilen, metan içeriği %55-70 arasında değişebilen ısıtma, elektrik üretimi, araç yakıtı gibi farklı alanlarda kullanılabilen bir biyoyakıttır. Bunun dışında biyokütle enerjisi olarak; biyoetanol, biyodizel, gazlaştırma ve piroliz ürünleri, mikrobiyal yakıt hücreleri, biyogaz ve biyokütlenin termal proseslerinden elde edilen hidrojen enerjisi gibi farklı enerji türlerini saymak mümkündür.
Güneş Enerjisi
Güneşten direkt ya da dolaylı olarak elde edilen enerji olarak tanımlanabilir. Toplayıcılar kullanılarak güneş enerjisinden ısı ve elektrik elde edilebilirken aynı zamanda da geliştirilen fotovoltaik pillerle de elektrik üretmek mümkündür.
Rüzgar Enerjisi
Coğrafi açıdan rüzgar alan uygun yerlere kurulan, havanın kinetik enerjisini elektrik enerjisine çeviren türbinler ile elde edilmektedir. Rüzgar enerji ile elektrik üretimi gerçekleştirilirken, aynı zamanda küçük çaplı bazı uygulamalarda (örneğin su çıkarma ve arazi sulama gibi) kullanımı da mümkündür.
Jeotermal Enerji
Jeotermal kaynağın bulunduğu bölgelerde, direkt ya da dolaylı olarak elde edilebilen enerji türüdür. Isıtma, soğutma, elektrik üretimi, mineral üretimi, kaplıca amaçlı kullanım gibi farklı uygulama alanlarına sahip olan jeotermal enerji ülkemiz için de önemli bir yenilenebilir enerji kaynağıdır.
Dalga Enerjisi
Dalga enerjisi, denizlerde oluşan dalgaların yarattığı itme gücünden yararlanan yenilenebilir enerji kaynağıdır. Günümüzde dalga enerjisi yaygın değildir. Bunun nedeni, şiddetli fırtınalarda dalga enerjisi türbinlerinin çok zarar görmesi ve dalga oranının çok yüksek olduğu yerlerin kısıtlı oluşudur.
Tüm yenilenebilir enerjilerin ortak özellikleri çevreye dost, sürdürülebilir ve yerli kaynaklardan elde edilebilir olmasıdır.
Bu sayede, tüm dünya ile birlikte ülkemizde de artışa geçen enerji ihtiyacına yönelik, çok yüksek fiyatlara ithal ettiğimiz fosil enerji kaynaklarına alternatif olarak öne çıkmaktadır. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile yerli enerji üretimi sağlanabilecek, çevre kirliliği en aza indirilebilecek ve sosyo-ekonomik açıdan büyük bir düzelme ve ilerleme sağlanabilecektir.
Elements Visualcapitalist 2021 verileri göz önüne alındığında, globalde yenilenebilir enerji kaynaklarla ilgili raporunda;
- Rüzgar enerjisi %6,6
- Jeotermal enerji %1’den az
- Güneş enerjisi %3,7
- Hidrolik enerji %15,3
- Biyokütle enerjisi %2,3
Elements Visualcapitalist 2021 rapora göre enerji yüzde ve enerji maliyeti tablosu aşağıdaki gibidir.
| Technology/Sector | Total Investment in 2021 (US$) | % change from 2020 |
|---|---|---|
| Renewable energy | $365.9B | 6.8% |
| Electrified transport | $273.2B | 76.7% |
| Electrified heat | $52.7B | 10.7% |
| Nuclear | $31.5B | 6.1% |
| Sustainable Materials | $19.3B | 141.3% |
| Energy Storage | $7.9B | -6.0% |
| Carbon capture & storage | $2.3B | -23.3% |
| Hydrogen | $2.0B | 33.3% |
| Total | $754.8B | 26.8% |
| Energy Source | % of 2021 Global Electricity Generation | Avg. levelized cost of energy per MWh |
|---|---|---|
Hydro  | 15.3% | $64 |
Wind  | 6.6% | $38 |
Solar  | 3.7% | $36 |
Biomass  | 2.3% | $114 |
Geothermal  | <1% | $75 |
Özetle; Yenilenebilir Enerji Çağı, İklim değişikliği ile ilgili farkındalık, küresel ekonominin geleceğini çeşitli şekillerde şekillendiriyor.
Hükümetler emisyonların nasıl azaltılacağını planlıyor, yatırımcılar şirketlerin çevresel performansını inceliyor ve tüketiciler karbon ayak izlerinin bilincine varıyor. Ancak paydaş ne olursa olsun, fosil yakıtlardan enerji üretimi ve tüketimi emisyonlara en büyük katkılardan biridir.
Bu nedenle, yenilenebilir enerji kaynakları hiçbir zaman bugün olduğundan daha üst düzey olmamıştı. Önümüzdeki yılların en önemli konusu, yenilenebilir enerji kaynakları olacağı aşikardır.
KAYNAKÇA
- Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Kullanımının Mevcut Durumu ve Sorunları
- Yenilenebilir Enerji Kaynakları Nelerdir? Yenilenebilir Enerji Kaynakları Özellikleri ve Avantajları Nelerdir?
- Beş Ana Yenilenebilir Enerji Türü Nelerdir?
- Kısa Kısa Yenilenebilir Enerji Kaynakları
- Yenilenebilir Enerji Sistemleri
“Yenilenebilir Enerji Kaynakları – Renewable Energy” başlıklı makale Mak. Mühendisi Semih ÇALAPKULU tarafından paylaşılmış ve tarafımca düzenlenmiştir.
Düzenleyen: İnş. Müh. İsmail Enes ERDEĞER
www.ismailenes.com / www.ensmuhendislik.com
@insaportcom @ismaileness
Abone Listemize Kaydolun
inşaPORT Mail Aboneliği
Posta listemize abone olun ve e-posta gelen kutunuzda ilginç şeyler ve güncellemeler alın.
Abone olduğunuz için teşekkür ederiz.
Bir şeyler yanlış gitti.
