Geoteknik Mühendisleri ‘ne ZMGM’ den Büyük Destek

Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Derneği (ZMGM), geoteknik mühendislerinin haklarını korumak ve zemin etüt çalışmalarını ile raporlama aşamasında yaşanan sıkıntıları dile getirmek amacıyla 20 Haziran 2019 tarihinde üyeleri ve geoteknik alanında hizmet veren kişiler ile bir araya gelmiştir.

Geoteknik Mühendisliği terimi ilk kez 2018 yılında yayınlanan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği ile resmiyet kazanmıştır. Ancak bu hakkın hem bakanlık hem de İMO tarafından sorumlularına verilmediğini söylemek mümkündür. İnşaat mühendislerine 2 günde verilen bir eğitim ile Geoteknik Uzmanlığı veriliyor. Böyle bir uzmanlık sizce 2 günlük eğitim ile alınabilir mi? Geoteknik Mühendisleri bu konuda İMO kararının geri çekilmesini ve eğitimin yapılmamasını istiyor.

Geoteknik Mühendisi kimdir?

Geoteknik ana bilim dalı, inşaat mühendisliğinin ana bilim dallarından biri olup; en genel haliyle zemin mekaniği, temel inşaatı ve zemin dinamiği bilim dallarından oluşur. Yaklaşık 30 yıl öncesine kadar Zemin Mekaniği ve Temel İnşaatı olarak anılan bu ana bilim dalı, günümüzde yabancı kökenli “geo” ve “technics” kelimelerinden türemiş olan Geoteknik olarak adlandırılıyor.

Geoteknik anabilim dalının bir bilim dalı olan;

– Zemin mekaniği; zeminlerin özelliklerini ve zeminlerin çeşitli etkiler altındaki davranışlarını inceleyen bir bilim dalıdır. Zemin mekaniği; mekanik, mukavemet ve hidrolik prensiplerinin zemine uygulanması şeklinde de tanımlanabilir.

– Temel inşaatı ise zemin mekaniği bilimi vasıtasıyla elde edilen zeminlerin mühendislik parametreleri ile birlikte yapı statiği, mukavemet, dinamik, betonarme, yapı tasarımı bilgilerinin temel tasarımında kullanılmasıdır.

Yukarıdaki tanımlara bakarak bile geoteknik mühendisliğinin sadece ve sadece inşaat mühendisliğinin bir bilim dalı olduğunu anlamak çok zor değildir. Çünkü yukarıda sıralanan mühendislik konuları tüm dünyada sadece inşaat mühendisliği bölümlerinde okutulmaktadır.

Geoteknik mühendisi ise, bina temeli inşaatı, zemin mekaniği ve zemin dinamiği gibi bilim alanlarını inceleyen, bu alanda ölçümler yapan, zemin özelliklerini tespit eden ve zemine uygun yapıları belirleyen kişiye verilen mesleki unvan olmaktadır. Bu alanda uzman olarak çalışmak isteyenlerin en az yüksek lisans seviyesindeki eğitime veya geoteknik alanında 5 yıllık başarılı çalışmalar yapmış olması gerekiyor. Tabi bu İMO tarafından istenen şart. Bu şarta rağmen 2 günlük eğitim ile uzmanlıklar verilecek!

Geoteknik Mühendisleri hangi alanlarda çalışırlar?

Geoteknik mühendisliğinin çalışma alanlarının başlıcaları;

• Yapıların tasarımında, temel zemininin güvenle taşıyabileceği yükü belirlemek,

• Yapı temellerinin uygulanan yükler altında zamana bağlı olarak yapabilecekleri oturmaları belirlemek ve müsaade edilen sınırlara göre tahkiklerini yapmak,

• Taşıma gücü ve oturma koşullarına göre en uygun temel tipini belirlemek ve boyutlandırmak,

• Dayanma yapılarının tasarımında, zemin ve sürşarj yükleri nedeniyle dayanma yapılarına etki eden yanal toprak basınçlarını / itkilerini hesaplamak ve dayanma yapılarını projelendirmek,

• Toprak barajların tasarımında, toprak barajların inşasında kullanılabilecek uygun zemin türlerini belirleyerek, dolgunun uygun şekilde teşkil edilmesini sağlamak, barajların içinden sızabilecek su miktarını tespit edip, bu sızan sudan doğabilecek sorunları ve gerekli çözümleri sunmak,

• Toprak barajların boyutlarını ve şev açılarını belirlemek,

• Su yapılarının tahkiklerinde, su yapılarının (beton baraj, su alma yapısı vb.) altına su sızması durumunda sızan su miktarını, yapı altındaki su basınçlarını ve dağılımlarını belirleyerek, yol açabileceği sorunları tespit edip, çözüm önerileri sunmak,

• Su içinde (deniz, nehir vb) ve kıyılarında yapılacak köprü ayaklarının temel tasarımını yapmak ve uygulama çalışmalarını yürütmek,

• Doğal ve yapay şevlerin stabilite hesaplarında, mevcut şevlerin güvenliğini belirlenmek ve güvenli şev açısını tespit etmek,

• Yol, havaalanı vb. yapılarda, temel tabakalarında kullanılacak olan zemin sınıfının belirlenmek, sıkıştırma çalışmalarını yürütmek, sıkıştırmayı kontrol etmek ve temeli projelendirmek,

• Tünel güzergâhlarının planlamak ve uygun delme yöntemleri belirlemek,

• Geoteknik deprem mühendisliği çalışmaları, deprem yükleri gibi dinamik yükler altındaki temel zemininin göçmeye karşı tasarımı yapmak,

• Derin kazıları planlamak ve uygulamak,

• Zemin iyileştirmelerinde, uygun iyileştirme yöntemlerini belirlemek ve planlamak,

• Çevre ile ilgili uygulamalarda, çeşitli atıkların bertaraf edilmesi, depo alanlarının belirlenmesi, sızdırmazlık çalışmaları ve örtü tabakalarının planlanması vb. aşamalardaki geoteknik uygulamaları yürütmektir. Bu husus sağlıklı bir kentleşmenin sağlanabilmesi için toprak ve su kirliğinin önüne geçilmesi ve sürdürülebilir çevre açısından son derece önemlidir.

Yukarıda belirtilen alanlarda çalışacak uzmanın inşaat mühendisliği kökenli, bu alanda belli bir tecrübeye ve bilgi birikimine sahip kişilerin olması gerekiyor. Eğer bu alan yapılacak çalışmalar için yetki doğru kişilere verilmez ise hem ekonomik hem de can kayıplarının yaşanacağı olaylar artacaktır. Bu anlamda bir araya gelen geoteknik mühendisleri ‘nin hakları ZMGM tarafından her platformda dile getirilecek ve konunun önemine değinilecektir.

20 Haziran 2019’da yapılan toplantının sonuç bildirgesinin tarafımıza iletilmesi halinde sizleri bu konuda da bilgilendireceğiz.

ZMGM nedir? Ne zaman kuruldu?

Milli komitelerin kuruluşu ve faaliyetleri ile ilgili kanun ve mevzuattaki değişiklikler sebebiyle yeniden yapılanma süreci geçirmek zorunda kalan “Zemin Mekaniği ve Temel Mühendisliği Türk Milli Komitesi”, tüm üyelerinin onay ve desteklerini alarak 2014 yılında “Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Derneği (ZMGM)” ni kurmuştur.

Derneğin amacı; zemin mekaniği ve geoteknik mühendisliği alanlarında çalışan mühendisler ve bilim adamları arasında ulusal ve uluslararası seviyede bilgi birikiminin oluşturulmasına ve bu bilginin geoteknik mühendisliği eğitim ve uygulamalarının geliştirilmesi için kullanılmasına ortam hazırlamak olarak ifade edilmiştir.

Başlangıcı 1947’ye dayanan güçlü mesleki örgütün devamı olan dernek, uluslararası Zemin Mekaniği ve Geoteknik Mühendisliği Topluluğu (ISSMGE) tarafından topluluğun Türkiye üyesi olarak da tescil edilmiş olup ülkemizde geoteknik camiasının çatı kuruluşudur.

Yararlanılan kaynaklar;

– Uzundurukan S. ve Göksan T. S.,  Geoteknik Mühendisliği ve Eğitimi, TMH – 476 – 2013/2