Temel Seçimi ve Doğru Temel Tasarımı (Radye Temel)

1
5889

Yeni deprem yönetmeliği ile daha da ön plana çıkan geoteknik hesaplamaların sonuç aşaması (tüm analizler ile varılmak istenen nokta) doğru temel seçimi ve doğru temel tasarımıdır. Bu yazımda size doğru temel seçimi (radye temel) için dikkat edilmesi gereken basit hususları sürekli temel için değerlendirmek istiyorum.

Radye Temel

Radye temel sistemi rijit ve tüm yapının temel seviyesinde birlikte çalışmasını sağlayan bir temel sistemidir. Bu temel türü her zemin ve tasarım yönteminde güvenle kullanılabilir. Yükün zemine düzgün yayılmasını sağlar. Farklı oturmaları kendi rijitlik kapasitesi ile önleyebilir. Kirişli ve kirişsiz olmak üzere iki farklı türü mevcuttur. Kirişli radye temelin radye kısmı kirişlerin üzerine veya altına bağlı olabilir.

Kullanım alanları ve genel sorunlar

Bu tür temeller sıvılaşma potansiyelinin olabileceği zemin tiplerinde ve çok yumuşak zeminlerde kesinlikle kullanılması gereken bir temel sistemidir. Diğer temellere nazaran ekonomik olmamasına rağmen sağlayacağı faydalar çoğu zaman bu temel tipini birinci seçenek haline getirir. İmalatı sırasında sorunlar ile pek sık karşılaşılmaz lakin yüksek radye (2 metre ve üstü) temellerde donatılandırma şekli değişkenlik gösterebilir.

Tavsiyeler

Tasarımı yapılırken taşıma gücü kapasitesi ve oturma sınırlandırılması yapılmalıdır. Gerekli durumlarda temel kalınlığının 2 katına kadar ampatman bırakılabilir. Çok uzun ampatmanlardan (>2,5H) kaçınılmalıdır. Yapı imalatı sırasında uzun ampatmanlarda çatlamalar oluşabilir. Ayrıca sonlu elemanlar yöntemi ile analizleri yapılan radye temellerde anlamsız noktasal gerilmeler oluşabilir. Örneğin 1×1 karelaj içerisindeki 50 noktada taban basıncı 8-11 t/m² değerleri arasında değişirken tekil bir noktada taban basıncı 22 t/m² olarak okunabilir. Bu tür noktasal gerilme ve basınç yığılmaları dikkatle incelenip gerekli görülmesi durumunda yok sayılmalıdır.

Genel Analiz Yaklaşımı

Taşıma gücü hesaplamaları yapılırken tüm yöntemler (terzaghi, meyerhoff, vesic, hansen) kullanılabilir. Temelin kısa kenarı ve uzun kenarı değişken temel boyutları olduğu durumlarda dikkatli seçilmeli ve temeli en iyi yansıtan boyutlar farklı metotlar ile seçilmelidir. Oturma hesaplarında ani ve konsolidasyon oturmaları ayrı ayrı hesaplanmalıdır. Konsolidasyon oturmalarında büyük kazı hacimleri sebebi ile kazılan ağırlık yapı ağırlığından çıkarılmalıdır. Yüzeysel temellerin yatayda kayması analizlerinde toplam temel taban alanı (drenajsız durum) kullanılır.

 

Prof. Dr. Gürkan Özden hocamın daha önceden (Doçent olduğu dönemde) İMO için hazırlamış olduğu Depreme Dayanıklı Temel Tasarımı sunumuna aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

http://www.imo.org.tr/resimler/dosya_ekler/c3cdae7d5acded7_ek.pdf?tipi=2&turu=X&sube=16

Abone Listemize Kaydolun
inşaPORT Mail Aboneliği

Posta listemize abone olun ve e-posta gelen kutunuzda ilginç şeyler ve güncellemeler alın.

Abone olduğunuz için teşekkür ederiz.

Bir şeyler yanlış gitti.

1 Yorum

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.