Mühendislik Harikaları: Üç Boğaz Barajı

Üç Boğaz (Geçit) Barajı Projesi’nde sadece barajın inşası değil bölgenin kalkındırılması ve bölge sakinlerinin devamlı göç ettirilmesi ile de öne çıkmıştır. Barajın kurulduğu yerde bazı tarihi ve arkeolojik kalıntıların su altında kalması ve 1 milyondan fazla kişinin taşınmak zorunda bırakılması, barajın inşası sırasında tartışma konusu olmuş, diğer ülkelerden olumsuz tepkilere sebep olmuştur. Ayrıca ekolojik ve jeolojik değişimler de bölgede risk oluşturmaktadır.

Barajın Temel Özellikleri

• Üç Boğaz Projesi’nin Yangtze Nehri üzerine kurulmasına karar verilmesinin nedeni, nehir vadisinin çok geniş olması ile tam ve sert granit üzerinde bulunmasındandır. Burada nehrin ilk kısmındaki, yaklaşık 1 milyon km2 toprak kontrol altına alınarak, her yıl geçen ortalama su miktarı 500 milyar metreküpe ulaşır.
• Üç Boğaz Barajı, son olarak 32 jeneratörünün de çalışmaya başlamasıyla tam kapasiteye ulaşmıştır. 15 nükleer reaktör gücünde elektrik üretebilen barajda, her biri 700 MW kapasiteye sahip 32 ana türbin ve her biri 50 MW kapasiteli 2 küçük türbin bulunur.
• Hidroelektrik barajının sahip olduğu göl hacmi 116.000 m3 ve alanı 1045 km2 olmak üzere yaklaşık bir İsviçre büyüklüğündedir.
• Baraj gövdesi 3,5 kilometre genişliğinde olup, derinliği 100 – 175 metre arasında değişmekte ve baraj gölünün uzunluğu 500 kilometreyi geçmektedir. Barajın genel su kapasitesi ise 39 milyar 300 milyon metreküptür.
• Barajın tek özelliği elektrik üretmek olmayıp, sel önleme, taşımacılık, su ürünleri yetiştirme, turizm, ekolojik koruma, çevre temizleme, Çin’in güneyinden kuzeyine su nakledilmesi ve sulama gibi birçok fonksiyon ve amacı da vardır.
• Ayrıca bu baraj sayesinde 1,4 milyon ton karbon dioksit, 4,3 milyon ton asit nitrat, 800 bin ton hidrojen sülfür gibi maddelerden kurtulunduğu belirtiliyor.

Aşağıdaki resimde de barajın kurulduğu Yangtze Nehri’nin baraj inşasından önceki ve sonraki halini gösterilmektedir.

Eleştiriler

Barajın inşasında 500’den fazla köyün zarar görüp 1 milyondan fazla insanın taşınmak zorunda kalması gibi durumlar büyük eleştiri toplamıştır. Ayrıca baraj yüzünden Çin timsahı, Sibirya turnası, Yang-Tze ırmak yunusu gibi canlı türlerinin neslinin tükenmesi, ekolojik ve jeolojik değişimler de baraja karşı olan eleştirilerin başlıca sebepleridir.