Bu yazımda sahadan elde edilen verilere göre hazırlanmış bina modelinde yapılacak düşey yük analizi ile bu analiz sonucunda neler yapılacağından bahsedeceğim.
Betonarme binalarda yapılacak saha çalışmalarını ve incelemelerini önceki yazılarımda açıklamıştım. Yapılan saha çalışmalarından elde edilen veriler de TBDY 2018’in belirttiği şekilde düzenlenerek hazırlanan bina modeline tanıtılır. Bu aşamadan sonra binanın depremsiz durumda analizi yani düşey yük analizi yapılır.
Kalıcı Yük : Kullanım süresi boyunca yapı üzerinde her zaman kalacak olan yüklerdir (taşıyıcı eleman öz ağırlığı, taşıyıcı olmayan diğer kalıcı elemanların ağırlığı vb.).
Sürekli Yük : Kalıcı yükler ile yapı üzerinde uzun süre kalacağı bilinen hareketli yüklerin tümü sürekli yüklerdir (sürekli kalacak eşya ağırlığı vb.).
Neden Düşey Yük Analizi Yapıyoruz?
Sahada ve laboratuvar ortamında yapılan çalışmalar sonucunda elde edilen mevcut beton basınç dayanımı, zemin sınıfı ve diğer bilgilerin işlendiği modelin donatılarının tanıtılması gereklidir. Bunu yapabilmeniz için modelin öncelikle analiz edilmesi gereklidir. Yapılan analizde sadece düşey yükler göz önüne alınır. Düşey yükler ise kalıcı (ölü) yükler ve sürekli (hareketli) yükler olmaktadır. Bu yükler sahada tespit edilen taşıyıcı ve taşıyıcı olmayan elmanlar, malzemeler ile yapının kullanım amacına göre etki edecek hareketli yüklerin birleşimi olmaktadır. TS 4982e göre hareketli yükler Çizelge 1’de verilmiştir.
Yapılan analizden sonra binaya ait kolon ve kirişlerin donatı düzenlemesine geçilir. Şekil 2’deki gibi bir ekran önünüze gelir. TBDY 2018’e göre “Mevcut Elemanların Donatısını Minimum Pursantaja Göre Düzenle” seçeneği seçilir. Bu aşamada “Mevcut Eleman Donatısına, Analiz Sonucundaki Donatılarını Kopyala” ikinci bir seçenek olarak da seçilebilir. Donatı tanımlaması yapıldıktan sonra ilk iş sahada tespit edilen donatılar ile modeldeki donatıların kıyaslanarak donatı gerçekleşme oranının tespit edilmesidir. Bu konuda yazdığım makaleyi inceleyebilirsiniz.
Eğer incelenen binaya ait betonarme uygulama projeleri bulunuyor ise bu projeye göre sahadaki elemanların donatıları incelenir. Eğer betonarme uygula projesi ile tutarlı ise modeldeki tüm elemanlara projesindeki donatılar tanıtılır ve bu aşama tamamlanır.
Düşey yük analizine göre yapı elemanlarının (kolon, perde ve kiriş) yeterli kapasiteyi sağlaması beklenir. Eğer bu aşamada kapasitesinde yetersizlik olan bir eleman var ise bu eleman için detaylı inceleme yaparak yetersizliğini gidermek için eleman bazlı ya da sistem bazlı güçlendirme yapabilirsiniz.
Düşey yük analizi hakkındaki bilgiler genel olarak bu şekildedir. Bu konuda katkı sağlamak isteyen meslektaşlarımın yuksel@insaport.com veya yksl.kayaa@gmail.com adreslerine mail atmalarını rica ederim. Ayrıca sormak istediğiniz soruları mail atabileceğiniz gibi yorum kısmında da sorabilirsiniz.
Sabırla okuduğunuz için teşekkür ederim. Sağlıcakla kalınız.
Saygılarımla,
İnş. Yük. Müh. Yüksel KAYA
Makalenin PDF dosyasını indirmek için TIKLAYINIZ…
Kaynaklar;
- TS 498 – Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri
- TBDY 2018: Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği
Abone Listemize Kaydolun
inşaPORT Mail Aboneliği
Posta listemize abone olun ve e-posta gelen kutunuzda ilginç şeyler ve güncellemeler alın.
Abone olduğunuz için teşekkür ederiz.
Bir şeyler yanlış gitti.
esselamu aleykum … düşey yük analizine göre yapı tahkik edildikten ve güçlendirildikten sonra sonra , yatay yüklere göre yeniden bir analiz gerek miyor mu ?
Merhaba Fatih Bey,
Düşey yük analizine göre güçlendirmeye geçilmez. Bu aşamada betonarme elemanlara ait kesit donatıları atanır. Yetersizlik olan elemanlar performans analizi sonucunda değerlendirilir ve güçlendirilmesi gerekir.